TO JAK W KOŃCU PŁACIĆ NA WYSPIE?
Kupię euro. Masz może coś do sprzedaży? – tak dzisiaj wita mnie pani w pobliskim warzywniku. Właściwie to przyszłam tutaj, by kupić marchewkę, ale wydaje się że wzięli mnie za cinkciarza. Niestety euro nie mam w tej chwili do dyspozycji, a za marchewkę zamierzam zapłacić w peso kubańskim CUP. Peso od początku 2021 roku zostało jedyną oficjalną walutą na wyspie. Jak płacić na Kubie, jeśli już nawet w warzywniaku wolą euro?
Niemłoda sprzedawczyni z płomiennie czerwoną fryzurą obserwuje mnie z uwagą, podczas gdy opróżniam portmonetkę w poszukiwaniu drobnych. Kobieta nie traci nadziei, że być może wygrzebię jakiś zagraniczny banknot. Zza jej pleców wystawia głowę zaciekawiony małżonek, który prowadzi w tym samym sklepie dział mięsny. Europejka bez euro? Nie chcą mi wierzyć, ale ja naprawdę mam ze sobą tylko peso. Obserwuję jak uśmiech na obu twarzach ustępuje miejsca rozczarowaniu.
Reforma walutowa
Reforma walutowa w roku 2021 miała pomóc kubańskiej gospodarce podnieść się na nogi w środku kryzysu i globalnej pandemii. Przez wiele lat na wyspie panował dualny system monetarny. Istniało peso kubańskie CUP, w którym Kubańczycy do dzisiaj otrzymują wypłatę. Drugą oficjalną walutą było peso convertible CUC. Tej waluty używali turyści oraz uprzywilejowani Kubańczycy, głównie ci pracujących w turystyce.
CUC to już przeszłość, walutę wycofano z obiegu. W tym samym czasie na wyspie pojawiły się państwowe sklepy dewizowe. Peso CUP nie jest tu akceptowane, mimo że reforma miała według propagandy rządowej przynieść ujednolicenie rynku finansowego poprzez zachowanie jednej waluty narodowej. To tyle w teorii. W praktyce państwowe sklepy oferujące płatność w peso kubańskim świecą pustkami. W oficjalnej walucie narodowej można co najwyżej zrealizować kartki żywnościowe w bodegach lub zakupić drobnostki u ulicznych sprzedawców. Podczas gdy państwowe sklepy dewizowe rozbudowały znacząco swoją ofertę sprzedaży, ale tylko dla tych którzy mają dostęp do dewiz poprzez rodzinę i znajomych za granicą. To jak płacić na Kubie?
Dewizy na Kubie
W obecnej chwili ani kubańskie banki ani punkty wymiany walut CADECA nie posiadają żadnych rezerw dewizowych. Kubańczycy pozostali więc z niemal bezwartościowym peso CUP w ręku. Wiele sklepów żąda płatności kartą bankową w jednej z wymienialnych walut z zagranicy. Także ceny podawane są w dolarach amerykańskich.
Dolar był już w przeszłości, w latach 1993 do 2004, legalną formą płatności na Kubie. Później został zastąpiony przez peso convertible CUC, by w roku 2021 wrócić do obiegu w zmodyfikowanej formie przelicznika bankowego MLC.
Skutki reformy walutowej
W pierwszych tygodniach po przeprowadzeniu reformy jedyną legalną możliwością zakupu dolarów były punkty wymiany CADECA na lotnisku. Jednak i to wyłącznie dla osób wylatujących z kraju i w maksymalnej kwocie do 300 USD. Oczywiście każda osoba opuszczająca wyspę korzystała z tej okazji, kupując dolary dla swoich pozostających w kraju krewnych i znajomych. Także u mnie zameldowało się wielu zainteresowanych. Dopytywali się o dzień mojego wylotu. Każdy z chęcią potowarzyszyłby mi w drodze na lotnisko. Wkrótce i te niewielkie rezerwy dewiz wyczerpały się. Kubański rząd zawiesił więc z dnia na dzień wszelką wymianę peso kubańskiego na dolary.
Kolejnym skandalem natomiast okazała się informacja, że banki kubańskie nie mogą realizować żadnych transakcji dolarowych w gotówce. Oznacza to, że zasilenie własnego konta wpłatą dolarów także przestało być możliwe. Ogromne kolejki ustawiły się przed bankami już następnego dnia z rana po ogłoszeniu wiadomości. Ktokolwiek, komu z wielkim trudem i wyrzeczeniami udało się stworzyć prywatną rezerwę dolarów amerykańskich na czarną godzinę, spieszył się, aby dokonać ostatniej wpłaty na konto, zanim nowa ustawa wejdzie w życie. Decyzję zawieszenia wymiany dolarów rząd kubański oficjalnie uargumentował roszczeniami Stanów Zjednoczonych. Nieoficjalnie mówi się jednak o tym, że ustawa miała na celu zebranie dewiz z ulicy na konta bankowe.
Sytuacja obecna
Od sierpnia 2022 państwowe instytucje bankowe dopasowały własne kursy skupu walut do kursów czarnorynkowych. Zalegalizowane zostały ponownie transakcje gotówkowe w USD. Czarny rynek zareagował kolejnymi podwyżkami kursów dewiz, a to z kolei nakręca ogólną inflację na Kubie i powoduje dalszą dewaluację peso CUP.
Kubańska loteria walutowa
I w taki sposób kręci się tradycyjna kubańska loteria walutowa. Należy z uwagą śledzić codzienne dyskusje rządowe w wieczornym wydaniu Mesa Redonda, żeby wiedzieć, z jaką walutą wybrać się jutro na zakupy.
Stąd też rozumiem dobrze rozczarowanie rudowłosej sprzedawczyni w warzywniku. Interes rozwija się świetnie i sklepowa kasa pełna jest banknotów. Tyle tylko że banknoty te są niemal bezwartościowe, a jedynie co liczy się w tej chwili na Kubie to dewizy. Czarny rynek zwariował. Wystarczy rzucić okiem na oferty handlowe w grupach WhatsApp lub w Revolico, kubańskiej wersji allegro. Ceny podawane są dwóch, czasem nawet w trzech walutach. To jak płacić na Kubie?
W ulicznych sklepikach, targowiskach i w prywatnej gastronomii nadal obowiązuje płatność w peso kubańskim. Za usługi turystyczne, noclegi, wycieczki i przejazdy pomiędzy miastami najczęściej wymagana jest płatność w EUR. W państwowych hotelach i w sklepach MLC płatność odbywa się wyłącznie kartą kredytową. Zdezorientowanie tych chaosem walutowym wśród Kubańczyków jest ogromne, a desperacja w poszukiwaniu dojścia do dewiz jeszcze większa.
Zwijam marchewkę do siatki i ze smutnym uśmiechem żegnam się z przygnębioną parą sprzedawców. Ja mam do dyspozycje kartę kredytową. W związku z tym wszelkie dobra konsumpcyjne oferowane przez rządowych importerów są dla mnie teoretycznie dostępne. Oczywiście pod warunkiem, że uda mi się wejść do sklepu po odstaniu wielu godzin w kolejce. Rudowłosa señora nie ma tej możliwości. Pozostaje jej korzystanie z ofert czarnego rynku tak długo, póki stać ją będzie na płacenie mocno wygórowanych cen. Dodatkowo musi się także upewnić, że uregulowanie rachunku będzie możliwe w walucie, którą posiada.
Oprócz świadomości o tym, jak płacić na Kubie, warto zapoznać się również z innymi formalnościami dotyczącymi podróży na tą egzotyczna wyspę. Zapraszam do zakładki Poradnik.
Gdzie wybrać się na zakupy dowiesz się w artykule 10 miejsc na oryginalne zakupy w Hawanie.
